Η Βικιπαίδεια για το Κρυονέρι (Μπάστα) Αρχαίας Ολυμπίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Κρυονέρι Αρχαίας Ολυμπίας Ηλείας

Συντεταγμένες: 37°43′30″N  21°37′30″E (Χάρτης)

   Το Κρυονέρι είναι χωριό στον νομό Ηλείας, βορειοανατολικά της Αρχαίας Ολυμπίας και σε απόσταση εννιά χιλιομέτρων σε ευθεία. Από το 1998 είναι Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας. Τα παλιότερο όνομα του χωριού ήταν Μπάστα. Ο πληθυσμός είναι 264 κάτοικοι^[1].

Ιστορία [Επεξεργασία]

         Ο μεγάλος λοιμός που ξέσπασε στα μέσα του 14ου αιώνα (1347-1350) και η ελονοσία, μείωσαν δραματικά τον πληθυσμό της Ηλείας. Στο λοιμό αυτό, οι κάτοικοι των χωριών, Μπάστα και Καλολετσή του Δήμου Ωλένης και Μηλιές του Δήμου Ολυμπίων, απεβίωσαν όλοι. Μετά το λοιμό ήρθαν και κατοίκησαν στα χωριά αυτά Αρβανίτες, ορθόδοξοι χριστιανοί. Σε αντικατάσταση του ανθρώπινου δυναμικού, κλήθηκαν από τον Εμμανουήλ Κατακουζηνό (1348 – 1380) και αργότερα τους Παλαιολόγους και ήρθαν στην Ηλεία δέκα χιλιάδες Αλβανοί.

Όνομα του χωριού [Επεξεργασία]

       Το όνομα του χωριού Μπάστα είναι λέξη Ιταλική. Σήμερα είναι σε καθημερινή χρήση στη γείτονα χώρα. Στα Ελληνικά σημαίνει: φτάνει, ως εδώ, ως εδώ και μη παρέκει, αλλά και το όριο. Η αρχαία ελληνική λέξη βαστάζω, πέρασε στη Λατινική και από κει στην Ιταλική και ξαναγύρισε στην Ελληνική με τη γλωσσική αυτή μορφή (αντιδάνειο).

         Οι κατάσπαρτες ενετικές ελιές, το μισοτελειωμένο ενετικό Κάστρο στα Κιόνια, η δυτικής τεχνοτροπίας εικόνες στην εκκλησιά, η αρχιτεκτονική των ναών και των καμπαναριών , ιδιαίτερα το παλιό, τα πάμπολλα ιταλόηχα τοπωνύμια, που ακόμα δεν έχουν αλλάξει, καθώς και πολλές λέξεις στο καθημερινό Μπασταίικο λεξιλόγιο, παραπέμπουν σε γεννητούρια Ενετικά και σε χρόνους πιο πριν και από το 1204.

         Μετά την επανάσταση του 1821, κατά την πρώτη καταγραφή των οικισμών του Μοριά, το έτος 1828, αναφέρεται το χωριό ως: «Οικισμός Μπάστα - Διοίκηση Γαστούνη» ^[2]. Στις πρώτες προσπάθειες συγκρότησης του Ελληνικού κράτους, το 1836, καταγράφεται και πάλι ως: «Οικισμός Μπάστα - Δήμος Ώλενος - Διοίκηση Ηλείας» ^[3]. Στις καταγραφές που έγιναν κατά τα έτη 1840 ^[4], 1841 ^[5] και 1842 ^[6], αναφέρεται: «Οικισμός Μπάστα - Δήμος Ωλενιαίων - Διοίκηση Ηλείας». Στην καταγραφή του 1845 ^[7], το χωριό Μπάστα αναφέρεται έτσι: «οικισμός Μπάστα - Δήμος Ωλένης - Διοίκηση Ηλείας». Το 1912, με την κατάργηση του Δήμου Ωλένης, οι συνοικισμοί Μπάστα και Χελιδόνι απαρτίζουν κοινότητα με έδρα το Χελιδόνι ^[8]. Το 1928, με κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου, το Υπουργείο Εσωτερικών, άλλαξε το όνομα του χωριού Μπάστα σε Κρυονέριον ^[9]. Το 1932αναγνωρίζεται, για πρώτη φορά, σαν ανεξάρτητη κοινότητα με έδρα το Κρυονέριον ^[10].

         Η αλλαγή του ονόματος δεν έγινε αποδεκτή από τους Μπασταίους, για πολλούς και διαφόρους λόγους. Αυτό φαίνεται κι από τις ενέργειες ^[11] της διοίκησης της Μεταξικής δικτατορίας στην προσπάθειά της να τους πείσει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Έτσι το 1940, μετονόμασε το συνοικισμό και κοινότητα Κρυονερίου σε Μοναστήριον^[12]. Αυτή η ενέργεια της διοίκησης, εξόργισε τους Μπασταίους. Το 1953 μετονόμασε το συνοικισμό και κοινότητα Μοναστηρίου σε κοινότητα Κρυονερίου ^[13].

Παραπομπές [Επεξεργασία]

1.      ↑ Απογραφή 2001, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας

2.      ↑ Οικισμοί του Μοριά κατά το έτος 1828 . Πελοποννησιακά" 8 / 1971 Τ Γριτσόπουλος

3.      ↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 80 28/12/1836 .

4.      ↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 22 18/12/1840

5.      ↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 5 8/3/1841

6.      ↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας ΦΕΚ 25 25/10/1842

7.      ↑ Οι οικισμοί της Ελλάδας Νόμος ΚΕ΄ 5/12/1845

8.      ↑ Β. Δ. 18-8-1912 , ΦΕΚ. 256/ 1912

9.      ↑ Δ. 19-7-1928 ΦΕΚ. Α 156 / 1928

10.    ↑ Δ. 20-2-1932 , ΦΕΚ. Α 49/ 1932

11.    ↑ Επίσκεψη του Νομάρχη το 1937

12.    ↑ Β. Δ. 28-8-1940 , ΦΕΚ. 271/1940

13.    ↑ Β. Δ. 23-7-1953 , ΦΕΚ , Α 195/1953

Κατηγορίες: 

·       Χωριά του νομού Ηλείας

·       Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας