Μπάστα και στην αυγή της ιστορίας

Μπάστα στο χώρο και το χρόνο.

1.     Τελ Μπάστα.

Την 8η πχ χιλιετία, ένα χωριό, κοντά στην

ερυθρά θάλασσα, φέρει το όνομα Τελ Μπάστα (Παλαιολιθικός οικισμός. Βρίσκεται στην Ιορδανία. «Άτλας της παγκόσμιας ιστορίας» τ. 1, σελ.12 έκδοσης ΕΤΕ, 2000). και ήταν χτισμένο σε έκταση που ξεπερνούσε τα 96 στρέμματα. Είναι 

Η σπηλιά τ’ Αράπη 

ένας από τους πρώτους οικισμούς στην ιστορία της ανθρωπότητας. Έτσι πάνω από 10 χιλιετίες ακούγεται πάνω στη γη το όνομα Μπάστα και είναι από τα πιο παλιά ονόματα χωριών του πλανήτη μας. Σίγουρα δεν πρέπει να υπάρχει καμία σχέση ανάμεσα στο παλαιολιθικό αυτό χωριό και στο δικό μας. Μόνο η αδέσποτη σκέψη, αγκαλιά με την οργιώδη φαντασία, μπορεί να σκαρώσει μύθους και παραμύθια. Είναι εντελώς απίθανο, κάποιος Άραβας,  Αράπης, ας πούμε, που το DNA του φτιάχτηκε από υλικά της περιοχής γεμάτης Αράπηδες τότε και τωρα, να σπρώχτηκε, - χωρίς να παίρνουμε ούτε έναν τοσοδούλι ορκάκο-,  σπρώχτηκε, λέμε είπαμε και το ξαναλέμε,  κατά τη σπηλιά τ’ Αράπη, που βρίσκεται στη ρεματιά του κοντινού μας χωριού Καυκανιά, για λόγους, που κι άλλοι, σαν τον Κολοκοτρώνη ας πούμε, μιας και λέμε, καταφεύγανε σε σπηλιές. 


Κάποιος θρύλος σουλατσάρει στο χωριό μας, για κάποιον Αράπη που ήρθε προεπαναστατικά στη δούλεψη του Μπασταίου Αγά. Πρέπει πάντως να αποκλεισθεί μετά βδελυγμίας, που λεν και οι παπάδες, η απίθανη περίπτωση, πως τα πολύ παλιά εκείνα χρόνια, κάποιος από την Τελ Μπάστα, όπως λέγανε τον πανάρχαιο εκείνο οικισμό, ήρθε και έζησε τότε στο δικό μας Μπάστα και το DNA του δικού μας Αράπη να τον οδήγησε στη αναζήτηση του παλιού του πρόγονου μετά τόσες χιλιετίες! Που ξέρεις, λέμε, που ξέρεις, αν … Εκεί, στην Καυκανιά που πριν λίγα χρόνια, βρέθηκε και μια κροκάλα (σφραγίδα;) με γραμμική γραφή Β, που κανένας μέχρι τώρα δεν ξέρει τι γράφει! να τούπεσε του πιο μακρινού πρόγονου από τους όλους τους προγόνους  συνονόματού μας τελΜπαστιώτη και να ‘φησε κατάρα και ευχή, εφκή και κατάρα, να βρεθεί η χαμένη σουφραΐδα, έστω και μετά από χιλιάδες χρόνια, πριν καταστραφεί ο κόζμος …  Ευτυχώς που μπαρμπαΝικολής δεν πήρε χαμπάρι ένα τέτοιο περιστατικό, γιατί θα ’χε φτιαχτεί το πιο φανταστικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας, με όσκαρ, λέοντες και άλλα τέτοια γραφικά αγαλματίδια. Για φανταστείτε, σαν διαβαστεί, να γράφει Τελ Μπάστα! Άιντε τότε να βγάλεις τσιμουδιά για όργια της φαντασίας, σε οργιώδη βλάστηση με τεράστιες κουμαριές, κατάλληλες για φουρκάδες και φορτωτήρες . Για τα σοβαρά ξυλοφορτώματα, στου Μπάστα λέγανε πολύ συχνά: Φορτωτήρας που χρειάζεται! Σπάνια όμως χρησιμοποιούσαν αυτό το σπουδαίο εργαλείο για να τιμωρήσουν τη φαντασία και τους φαντασμένους. Ήσαν συνετοί άνθρωποι και είχαν πολλούς και καλλίτερους τρόπους. Μεγάλη πλάκα θα είχε, αν κάποιος Ντένιγκεν, αντίζηλος του μπαρμπαΝικολή,  σκάρωνε ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, όπως τα λένε, για τους εύπιστους του είδους.
        Οι περισσότεροι μύθοι, που ακούγονται γοητευτικά σοφοί, κάποια τέτοια, αν όχι ευτελέστερα «επιχειρήματα» επικαλούνται.

Τι λέτε. Είχαν άδικο;

       Κι όμως τα πράγματα είναι πιο σοβαρά. Γιατί αργότερα, κατά την 22η και 23η δυναστεία, βρίσκουμε μια πρωτεύουσα του 12ου νομού της κάτω Αιγύπτου με το όνομα περΜπάστ, που σημαίνει το σπίτι της Μπάστ, δηλαδή της ιερής γάτας της Μπαστέτ (Bastet), θεάς της Αρχαίας Αιγύπτου, κάτι σαν την Ελληνική Άρτεμη. Λέτε να ξέρουν κάτι, κάποιοι Μπασταίοι, που λένε για όποιον δεν πιάνεται με τίποτα, πως αυτός είναι γάτα; Το σενάριο κάθε επίδοξου Ντένιγκεν, γιατί όχι και Ιούλιου Βερν, γίνεται όλο και πιο περίπλοκο. Αλλά και για τον Όμηρο έχει ψωμί! Στην παλιά Αιγυπτιακή Θρησκεία, η ζωή συνεχίζεται αιώνια και μετά το θάνατο. Η μουμιοποίηση του σώματος, που λεγόταν «Κα», έδινε τη δυνατότητα στην ψυχή, που τη λέγανε «Μπα», να ξαναβρίσκει τη δύναμη να ξαναζεί και να απολαμβάνει τα αγαθά. Γι αυτό έβαζαν στους τάφους, μαζί με τους νεκρούς, τροφές και πολλά σκεύη, όπλα, εργαλεία, αγαλματίδια δούλων, για να υπηρετούν στην άλλη ζωή, τους αφέντες τους. Που ξέρεις, ίσως στην άλλη ζωή όλο και κάτι να γινόταν. Κι αν κάτι γινόταν, γιατί να ψάχνουν, κάτω από νεκρικές συνθήκες, να βρούνε δούλους! Τους είχαν δίπλα νεκροκρέβατο. Πολύ σπάνια έβαζαν τους ίδιους τους δούλους, γιατί κόστιζαν πολλά και δεν ήταν σίγουρο στους ζωντανούς πως θα ήταν χρήσιμοι στους πεθαμένους αφεντάδες. Σαν πέθαιναν οι δούλοι σταματούσαν, κατά περίεργο τρόπο, να δουλεύουν για του ζωντανούς αφέντες! Κι εξ άλλου δεν αναγνώριζαν ιδιότητες που είχαν μόνο οι ελεύθεροι αφέντες. Οι Μπασταίοι, λυπόντουσαν ακόμα και τα ζώα και λέγανε πως έχουν, τα μαύρα, κι αυτά λίγη ψυχούλα. Στην άλλη ζωή των αρχαίων Αιγυπτίων, τα δημητριακά έφτανα και τα 7 μέτρα ύψος και χρειάζονταν καλλιέργεια. Στον Παράδεισο των Μπασταίων δεν είχε τέτοια. Τα αγαθά θα είναι πνευματικά. Θα βλέπουν το Θεό και αυτό θα τους φτάνει και θα τους περσεύει. Όχι σαν τους Αρχαίους Αιγυπτίους, που θα χόρταιναν ψωμάκι, αφού τα σπαρτά τους θα φτάνανε 7  μέτρα ή των σημερινών, που θα ‘χουν στη διάθεσή τους βουνά από ρύζι και όμορφα ουρί (… κατά τη μουσουλμανική θρησκεία,  μία από τις επιβραβεύσεις του καλού πιστού είναι τα ουρί, δηλαδή γυναικείες οντότητες θεϊκής ομορφιάς. Τι είναι όμως τα ουρί; Πώς αναφέρονται μέσα στο Κοράνι, το ιερό βιβλίο; Ας αφήσουμε όμως την ίδια την παράδοση να μας εξηγήσει… Σύμφωνα με τον Προφήτη, ο Θεός έφτιαξε το πρόσωπο των ουρί από τέσσερα χρώματα: λευκό, πράσινο, κίτρινο και κόκκινο. Το σώμα τους είναι πλασμένο από ζαφορά, μόσχο, ήλεκτρο και καμφορά, ενώ τα μαλλιά τους από γαρύφαλλα μυρωδάτα. Στο στήθος κάθε γυναίκας είναι γραμμένο το όνομα του συζύγου της και το όνομα του Θεού. Μάλιστα, αναφέρεται πως στο στήθος τους έχουν γραμμένη την εξής φράση: «Όποιος θέλει να γίνει όμοιος με μένα, οφείλει υποταγή στο Θεό». Σε κάθε χέρι έχουν δέκα χρυσά βραχιόλια, στα δάχτυλά τους δέκα δαχτυλίδια και στα πόδια τους αλυσίδες από πολύτιμες πέτρες και μαργαριτάρια. Υπάρχει μάλιστα ένα περιστατικό που αναφέρεται στη δημιουργία του παραδείσου. Όταν ο Θεός έφτιαξε τους κήπους της Εδέμ, έστειλε το Γαβριήλ να δει τι έφτιαξε γι’ αυτούς που τον λατρεύουν. Όσο ο Γαβριήλ βρισκόταν εκεί, κάποια από τις παρθένες που βρισκόταν μέσα στο ανάκτορο, του χαμογέλασε. Οι κήποι της Εδέμ άστραψαν από το φως των δοντιών της. Ο Γαβριήλ πιστεύοντας πως η λάμψη προερχόταν από τον Κύριο, γονάτισε για να προσευχηθεί. Η παρθένα τότε του φώναξε να σηκωθεί κι εκείνος δόξασε τον Κύριο που τη δημιούργησε. Η γυναίκα τότε του απάντησε πως έχει δημιουργηθεί για εκείνον που τιμά τη θέληση του Θεού από τη δική του. Έτσι, κάθε πιστός, κατά την παράδοση του Ισλάμ, εφόσον νηστεύει το μήνα Ραμαντάν, τη γνωστή περίοδο του ραμαζανίου, θα δεχτεί ως δώρο από το Θεό μια παρθένα του παραδείσου που θα τον περιμένει σε μια σκηνή από λευκά μαργαριτάρια. Κάθε γυναίκα, έχει εβδομήντα κρεβάτια από κόκκινο υάκινθο και πάνω του υπάρχουν εβδομήντα μαξιλάρια. Σε κάθε μαξιλάρι είναι ξαπλωμένες εβδομήντα γυναίκες. Κάθε γυναίκα έχει χίλιες υπηρέτριες, όπου κάθε μία κρατά μια χρυσή πιατέλα. Ο άντρας της μπορεί να την πλησιάσει τόσες φορές, όσες ημέρες νήστευε στο ραμαζάνι, αλλά και αναλόγως των καλών του πράξεων. Second Sight - ΦΙΛΟΣΟΦΙΕΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ - Τα ουρί του παραδείσου). Για τις γυναίκες τουτουνού του κόζμου αλήθεια, τι θα έχει ο παράδεισος; Η μπας και δεν πάνε; Αν κάποιος ξέρει, δεν θέλω να μάθω, λέει ο Γιάννος και περπατεί!     Αυτό είναι άσχετο μπίτι: Μετά απ' αυτά, μη γενείτε όλοι Μουσουλμάνοι! 
Τα πράγματα όμως γίνονται εξαιρετικά σοβαρά, σαν πούμε πως, από τον πανάρχαιο αυτό πρώτο οικισμό  τελ Μπάστα, σύμφωνα με την παράδοση και κάποιους συγγραφείς, πέρασε με το πασίγνωστο γαϊδαράκι, κατά τη φυγή στην Αίγυπτο και ξεκουράστηκε ο Ιωσήφ με τη Μαρία και το νήπιο Ιησού. Προσοχή μη μαθευτεί αυτό  και κατακλειστεί το χωριό μας Μπάστα από τους πιστούς του είδους, «και έσετ’ η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης» ( Ματθ. ΚΖ', 64)  !

2. Μπάινα Μπάστα.

Στη Σερβία υπάρχει μια πόλη με το όνομα Μπάνια ή Μπάινα ή Μπάϊτζινα Μπάστα, κι έγινε πασίγνωστη από τη γρίπη των πουλερικών και άλλων εθνοκαθαρσιακών κατορθωμάτων. Δε θα αναφερόταν η περίπτωση αυτή, αν δεν είχαμε την περί πανσλαβισμού θεωρία του Φαλμεράιερ, καταδικασμένη από τους Έλληνες ιστορικούς. Αποκλείεται το χωριό μας να ιδρύθηκε από Σλάβους, κατά την ''περί τα μέσα της 8ης εκατονταετηρίδος είσοδον πολυαρίθμων Σλαύων εις την Πελοπόννησον''. (Κ. Παπαρηγόπουλου: "Ιστορία του Ελληνικού έθνους" τ. στ' σελ. 20 και 21 κ. ά. ). Δεν αναφέρει ο Πορφυρογέννητος κι ο Παπαρηγόπουλος, πως στο χωριό Μπάστα πάτησε το πόδι του έστω κι ένας Σλάβος ή ότι στους Σλάβους της Μπάινα ή Μπάνια Μπάστα οφείλει το παλιό όνομά του το χωριό μας. Κανένας Μπασταίος δεν είχε την απαίτηση ο Πορφυρογέννητος κι ο καθ' υπερβολήν εθνικός ιστορικός Παπαρηγόπουλος, να υποψιάζεται καν την ύπαρξη ενός άσημου χωριού. Και βέβαια δεν είναι και κανακακό να ερευνηθεί και κάτι τέτοιο. Στο χωριό Κρυονέρι (πριν Μπάστα) η συμπάθεια που εκφράστηκε κατά τη διάρκεια των τελευταίων βομβαρδισμών της Σερβίας από τους ΕυρωΑμερικάνους, ήταν τέτοιας έκτασης, έντασης και ποιότητας, που μπορούσε κάποιος να υποθέσει, εσφαλμένα βέβαια, πως δεν ήταν μόνο η θρησκευτική συγγένεια. Αν υπήρχε στο χωριό κάποιος οπαδός του Φαλμεράγιερ, δεν θα είχε καμιά αμφιβολία για εμφανιζόμενη γενετικής βαθμίδας συμπάθεια και συγγένεια. Βέβαια τέτοιος οπαδός του Φαλμεράγιερ στου Μπάιστα, δεν υπάρχει κι ούτε θα υπάρξει. Κι αν κάποιος υποστηρίξει ή και αφήσει υπόνοιες, πως το χωριό Μπάστα είναι γέννημα του Σερβικού Μπάστα, από εκείνη τη εξάπλωση των Σλάβων στην Ελλάδα και στην Πελοπόννησο, σίγουρα θα κηρυχθεί εχθρός, έστω κι αν κάτι τέτοιο, προσφέρει το φωτοστέφανο της antiquitas vitae(=αρχαιότητας) του χωριού.

3. Μπάστα Γαστούνης.

Στην πρώτη μετεπαναστατική καταγραφή του 1828, μαζί με το δικό μας χωριό, Μπάστα Γαστούνης, αναφέρεται κι ένα άλλο. Είναι ο Οικισμός: Μπάστα, Διοίκιση: Καρυταίνης. (Οικισμοί του Μοριά κατά το έτος 1828 Πηγή: Τάσος Γριτσόπουλος. Στατιστικαί Ειδήσεις περί Πελοποννήσου "Πελοποννησιακά" 8 / 1971. Επεξεργασία Υλικού: Δημήτρης Λιθοξόου). Στη Μεσσηνία υπάρχει ένα χωριό με το όνομα Βάστα. Ίσως το αναγραφόμενο στον κατάλογο του 1828 Μπάστα Καρυταίνης να είναι το σημερινό (2005) χωριό με το όνομα Βάστα. Αυτό το χωριό, αν και τα γειτονικά χωριά το ονομάζουν Μπάστα, οι πινακίδες, οι χάρτες, οι κάτοικοί του και τα επίσημα αρχεία του νεότερου Ελληνικού κράτους το γράφουν Βάστα. Οικισμός με το όνομα Βάστα στην καταγραφή του 1828 δεν υπάρχει. Μάλλον το μετέπειτα χωριό Βάστα, στο οποίο ανήκει το γνωστό εξωκλήσι της Αγίας Θεοδώρας και είναι πατρίδα του γνωστού τραγουδιστή Παπακωσταντίνου, είναι ο οικισμός Μπάστα που αναγράφεται στον κατάλογο του 1828.

         Την αγιαΘοδώρα την έχουν επισκεφθεί πολλοί Κρυονερίτες και ίσως ελάχιστοι Μπασταίοι. Οι Μπασταίοι αγνοούσαν το γραφικό εκκλησάκι, με τα πουρνάρια στην σκεπή του. Το εκκλησάκι αυτό έγινε γνωστό στο χωριό μας μετά τη 10ετία του 1980. Ο εξαίρετος τραγουδιστής Παπακωσταντίνου ήταν παντελώς άγνωστος στους Μπασταίους και πασίγνωστος στους Κρυονερίτες. Ο λόγος; Γεννήθηκε πολύ αργά, για τους Μπασταίους! Το 1836 υπάρχει οικισμός: Μπάστα, Δήμος: Άριος, Διοίκιση: Μεσσηνίας και το δικό μας χωριό, όχι ως Μπάστα Γαστούνης αλλά ως οικισμός: Μπάστα, Δήμος: Ώλενος, Δοιήκηση: Ηλείας. Να κι ο σχετικός πίνακας:

Οικισμός	Δήμος	Διοίκηση
Μπάστα	Άριος	Μεσσηνίας
Μπάστα	Ώλενος	Ηλείας

      

Κανένα Κρυονέρι δεν υπάρχει στον κατάλογο του 1828. Πολύ αργότερα γέμισε η Ελλάδα Κρυονέρια. Το δικό μας Κρυονέρι κάνει την εμφάνισή του εκατό ακριβώς χρόνια (1928) μετά την πρώτη καταγραφή.

Στον κατάλογο του 1836 κάνει πρώτη φορά τη εμφάνισή του ένα Κρυονέρι σ' όλη την Ελλάδα. Στο Οίτυλο Λακωνίας. Το Οίτυλο είναι και η πατρίδα του μακαρίτη του Βασίλη του Σπανέα, Μπασταίου εξ αγχιστείας. Είναι ο ταξιτζής, που τραγούδησε στο ομώνυμο άσμα του ο Ρασούλης. Κανένα άλλο Κρυονέρι δεν καταγράφεται σε όλη την τότε Ελλάδα.

Ο σχετικός πίνακας του 1836:

Οικισμός	Δήμος	Διοίκηση
Κρυονέρι	Οιτύλου	Λακωνίας

4. Μπάστα Ωλενιαίων Ηλείας.

Το 1840-42 κάνει την εμφάνισή του κι ένα ακόμα Μπάστα. Αυτό της Λυκοσούρας Μαντινείας. Το δικό μας αναφέρεται, σαν χωριό που ανήκει στο Δήμο Ωλενιαίων, που είναι γνωστός σε όλους του Μπασταίους σαν Δήμος Ωλένης. Ο σχετικός πίνακας μαρτυράει του λόγου το ασφαλές.

Οικισμός	Δήμος	Διοίκηση
Μπάστα	Άριος	Μεσσήνης
Μπάστα	Λυκοσούρας	Μαντινείας
Μπάστα	Ωλενιαίων	Ηλείας

         Αλλά κι άλλο ένα Κρυονέρι και όχι Κρυονέριον. Και βέβαια Κρυσερόν κι όχι Κρυσερό. Αυτό έχει κάποια γλωσσική σημασία και μόνο.

Ο σχετικός πίνακας:

Οικισμός	Δήμος	-Διοίκηση
Κρυονέρι	Οιτύλου	Λακωνίας
Κρυονέρι (Κρυσερόν)	Παμφείας	Τριχωνίας

(Οικισμοί του Μοριά κατά το έτος 1828 Πηγή: Τάσος Γριτσόπουλος. Στατιστικαί Ειδήσεις περί Πελοποννήσου "Πελοποννησιακά" 8 / 1971. Επεξεργασία Υλικού: Δημήτρης Λιθοξόου)

5. … κι άλλα Μπάστα:

Ο Ιωάννης Δόικας, που υπήρξε προϊστάμενος των Ιστορικών Αρχείων Κερκύρας και Παξών και μιλάει για μια «οικογένεια Μπάστα, που εγκαταστάθηκε τον 18ο αιώνα στην περιοχή της Λάκκας, η προέλευσή της είναι Κερκυραϊκή. Στους Μ. Πρωτοπαπάδες Τ. 16, σελ. 61, αναφέρεται: Αλέξανδρος Μπάστας 1693». Ακόμα αναφέρει για τους αδελφούς «Αρβανιτάκιδες εξουσιαστές της μονής του Αγίου Ιωάννου του Μπάστα (της Ρίγανης) αριθ. 424/1750».